Οι δικηγόροι είναι απαραίτητο συστατικό για τη διαχείριση της καριέρας σου. Ρωτήσαμε μερικούς σχετικά με το πότε και γιατί χρειάζεται να βρει κανείς δικηγόρο.
Οι δικηγόροι έχουν κακό όνομα και αυτό ισχύει εδώ και εκατοντάδες χρόνια. «Ας σκοτώσουμε όλους τους δικηγόρους», λέει ο Dick the Butcher στον Ερρίκο ΣT΄ του Σαίξπηρ, Μέρος 2. Όμως μπορεί να άλλαζε τροπάριο ο συγκεκριμένος χαρακτήρας αν έπρεπε να αναλύσει τη διατύπωση μιας συμφωνίας αδειοδότησης ή να διαπραγματευτεί τις λεπτομέρειες μιας εκκαθάρισης δειγμάτων. Είναι γεγονός ότι οι μουσικοί πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα σωρό περίπλοκα νομικά θέματα στην πορεία της καριέρας τους, πράγμα που σημαίνει ότι ένας καλός δικηγόρος μπορεί να αποδειχθεί ένα από τα πολυτιμότερα μέλη της ομάδας σου.
Παρόλα αυτά, δεν μπορεί να κατηγορήσει κανείς τους νέους καλλιτέχνες που αδιαφορούν για τη νομοθεσία που διέπει τη μουσική βιομηχανία. Εξάλλου, κανείς δεν αποφασίζει να γίνει μουσικός επειδή λατρεύει να ασχολείται με συμβόλαια. Αλλά αυτός είναι βασικά ο λόγος για τον οποίο το να γνωρίζεις πότε, πώς και γιατί το να προσλαμβάνεις δικηγόρο είναι τόσο σημαντικό: Ο δικηγόρος θα παρακολουθεί τη νομική πλευρά της δουλειάς σου, ώστε να μπορείς να επικεντρωθείς στα σημαντικά, δηλαδή να κάνεις αυτό που αγαπάς.
Ίσως εκπλαγείς μαθαίνοντας με πόσους τρόπους μπορεί ένας δικηγόρος να δράσει ευεργετικά σε ουσιαστικά κάθε πλευρά της καριέρας σου, από τις συμφωνίες πώλησης προϊόντων μέχρι τις αμοιβές των περιοδειών και τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας που αφορούν τις συνθέσεις σου. Χρειάζεται να διαπραγματευτείς την προμήθεια του μάνατζέρ σου; Άφησέ το στον δικηγόρο σου. Θέλεις να προσλάβεις παραγωγό ή remixer; Βρες δικηγόρο, γιατί θα χρειαστεί να κάνεις διακανονισμό για την προκαταβολή του συνεργάτη σου ή/και το μερίδιό του από τα πνευματικά σου δικαιώματα. Θέλει μια ταινία ή μια τηλεοπτική παραγωγή να λάβει άδεια χρήσης της μουσικής σου; Ενδεχομένως να υπάρχουν σημαντικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη, γι' αυτό, «κάλεσε τον Σολ».
Για να σε ενημερώσουμε για τα βασικά, μιλήσαμε με τρεις βετεράνους δικηγόρους του τομέα της μουσικής βιομηχανίας και συγκεντρώσαμε τις συμβουλές τους παρακάτω. Για περισσότερες χρήσιμες συμβουλές σχετικά με τη δημιουργία μια ομάδας με τους καλύτερους επαγγελματίες που μπορούν να σε βοηθήσουν με την καριέρα σου, ρίξε μια ματιά σε αυτό το επεισόδιο της αρχικής μας σειράς βίντεο The Game Plan.
Επικοινώνησε
«Οι μουσικοί δεν ξέρουν ποια πράγματα δεν γνωρίζουν και αυτό είναι το πιο τρομακτικό κομμάτι», λέει ο Colin Maher Esq., ιδιοκτήτης της Whiskey Ghost Entertainment LLC στο Νάσβιλ. «Όταν υπογράφεις οτιδήποτε ή σκέφτεσαι ακόμη και να συνεργαστείς με άλλα άτομα, προτείνω να επικοινωνήσεις με δικηγόρο.»
Τονίζει ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τον καλλιτέχνη, όταν ζητά τη συμβουλή ενός δικηγόρου που ειδικεύεται στη μουσική βιομηχανία. «Ως επί το πλείστον, οι δικηγόροι δεν χρεώνουν για μια ερώτηση. Αν το κάνουν, τότε δεν θα πρέπει να συνεργαστείς με τους συγκεκριμένους.»
Δες τη μουσική σου ως μια επιχείρηση
Ο Vladimir Radovanov Esq., ένας δικηγόρος της μουσικής βιομηχανίας με έδρα στο Λος Άντζελες λέει ότι η ομάδα ενός καλλιτέχνη μπορεί να θεωρηθεί μια επιχειρηματική οντότητα. «Ο μάνατζερ είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος, ο υπεύθυνος διαχείρισης της επιχείρησης είναι ο Οικονομικός Διευθυντής, ο δικηγόρος είναι ο Γενικός διευθυντής νομικών υποθέσεων, ενώ ο καλλιτέχνης είναι ο κάτοχος όλων των μετοχών της εταιρείας και έχει τον τελευταίο λόγο για κάθε απόφαση που λαμβάνεται.»
Ο Colin Maher συμφωνεί. «Είσαι επιχειρηματίας. Πρόβλεψε ότι θα γνωρίσεις τεράστια επιτυχία με τη μουσική σου και αντιμετώπισε το τραγούδι που ηχογραφείς ως αξίας εκατομμυρίων δολαρίων – μην το εξισώνεις με την αξία των 500 δολαρίων της ηχογράφησης, γιατί από εκεί ακριβώς θα προκύψει το πρόβλημα. Πρέπει να έχεις τα πάντα ξεκάθαρα από την αρχή.»
Ποτέ μην πληρώνεις για εμφανίσεις
Ενδεχομένως να έχεις δει διαφημίσεις που σου παρέχουν την ευκαιρία να εμφανιστείς σε έναν χώρο εκδηλώσεων υψηλού κύρους ή σε έναν διαγωνισμό ταλέντων όπου θα παρευρίσκονται «διαμορφωτές τάσεων». Η ευκαιρία μπορεί να γίνει δική σου, αρκεί να αγοράσεις εκ των προτέρων 15 εισιτήρια (τα οποία μπορείς φυσικά να πουλήσεις στους φίλους σου) ή να συμπληρώσεις έγγραφα που παρέχουν στους διοργανωτές τα δικαιώματα για ένα ή περισσότερα από τα τραγούδια σου.
Η Annie Lin, πάλαι ποτέ τραγουδίστρια για περιοδείες και τραγουδοποιός προτού ξεκινήσει την καριέρα της στο Σαν Φρανσίσκο ως δικηγόρος στη μουσική βιομηχανία, προειδοποιεί τους καλλιτέχνες να προσέχουν τέτοιες κομπίνες. «Όταν ασχολείσαι με τις δημιουργικές τέχνες, το συνολικό εγχείρημα μπορεί να είναι τόσο προσωπικό και σημαντικό ώστε ορισμένες φορές οι καλλιτέχνες βλέπουν ευκαιρίες σε καταστάσεις με ρίσκο», αναφέρει.
«Δεν μου αρέσει να βλέπω περιπτώσεις καλλιτεχνών που ενδεχομένως είναι τόσο απελπισμένοι ή ανενημέρωτοι ώστε να δεσμεύονται στην υποχρέωση να πληρώσουν για να εμφανιστούν. Οι καλλιτέχνες μπορούν σίγουρα να πληρώσουν για εργαλεία, όμως αν κάποιος τυχαίος έρθει και σου υποσχεθεί τον κόσμο ολόκληρο με αντάλλαγμα μια υπογραφή σε ένα συμβόλαιο, εύχομαι να έχεις τους πόρους για να εξετάσεις αν η συμφωνία είναι καλή για σένα.»
Να ελπίζεις το καλύτερο, αλλά να προετοιμάζεσαι για το χειρότερο
«Αν θέλω να ανοίξω ένα καφέ με έναν συνέταιρο, θα ξεκαθαρίσω τους επιχειρηματικούς όρους πριν ξεκινήσω τη διαδικασία», λέει ο Colin Maher, ο οποίος τονίζει τη σημασία των ειλικρινών συζητήσεων από νωρίς. Πρόκειται για ανώνυμη εταιρεία ή για εταιρεία περιορισμένης ευθύνης; Η φορολογική αρχή θα ενδιαφερθεί μόλις αρχίσεις να βγάζεις χρήματα. Είναι το κάθε μέλος ισότιμος εταίρος στην «εταιρεία» σου; Είναι όλοι ελεύθεροι να παραιτηθούν όποτε θέλουν; Σε ποιον ανήκει η επωνυμία;
Ο Colin συμβούλεψε κάποτε τα μέλη ενός μουσικού συγκροτήματος να συντάξουν μια εσωτερική συμφωνία. Δεν αφιέρωσαν ποτέ τον χρόνο για να προσδιορίσουν σε ποιον και σε τι ποσοστό ανήκαν τα δικαιώματα για τις συνθέσεις τους και τις αυθεντικές ηχογραφήσεις. Μετά τη διάλυση του συγκροτήματος, ακολούθησε μια επίπονη δικαστική διαμάχη.
«Είναι δύσκολο για τους καλλιτέχνες να σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο. Δημιουργούν τέχνη και το κάνουν μαζί με τους φίλους τους, οπότε όλα είναι ωραία. Όμως πρέπει να φανταστείς και ένα σενάριο χωρίς αίσιο τέλος και να ξεμπερδεύεις [με τον προγραμματισμό] νωρίς, όταν τα πράγματα είναι καλά. Συχνά, όταν αναφέρω αυτό το ενδεχόμενο, οι άνθρωποι αισθάνονται πολύ άβολα. Ακόμη κι αν συμφωνούν όλοι απόλυτα, νιώθουν άβολα επειδή δεν θέλουν να συζητούν τέτοια πράγματα. Όμως δεν είναι καλή ιδέα να αφήσεις να προκύψουν τέτοια ζητήματα όταν διακυβεύονται εκατομμύρια δολάρια.»
Συμφωνία: ναι ή όχι;
Ο Vladimir Radovanov αναφέρει ότι υπάρχει η σωστή στιγμή για να υπογράψει κανείς συμφωνία με δισκογραφική εταιρεία – και υπάρχει και η λάθος στιγμή. «Πρέπει να καταλάβεις πού βρίσκεσαι πραγματικά στην καριέρα σου και να έχεις το θάρρος να πεις "Όχι τώρα".»
Αυτή η ικανότητα άρνησης μιας συμφωνίας, ή όπως το θέτει ο Vladimir, το «ποντάρισμα στον εαυτό σου», δίνει την ευκαιρία στους καλλιτέχνες και τους δικηγόρους τους να καταλήξουν στην καλύτερη δυνατή συμφωνία. «Ορίστε ένα παράδειγμα προς αποφυγή», συνεχίζει. «Ίσως τα πράγματα αρχίζουν να πηγαίνουν καλά και σου γίνεται μια προσφορά συμβολαίου. Κάνεις ό,τι μπορείς για να κλείσεις τη συμφωνία επειδή θεωρείς ότι "Αυτή είναι η ευκαιρία μου. Πρέπει να υπογράψω". Και μετά βγαίνει ο δίσκος, δεν κάνει καλές πωλήσεις και σε αποδεσμεύουν από το συμβόλαιο. Το ηθικό σου έχει καταρρακωθεί και πλέον θεωρείσαι "ελαττωματικό προϊόν". Αν δεν υπάρχει μεγάλη δυναμική, δυναμική που να στηρίζεται στους θαυμαστές, τότε η υπογραφή συμφωνίας ενδέχεται να είναι αντιπαραγωγική.»
Αντίστοιχα, λέει ο Vladimir, «αν είσαι σε ανοδική πορεία, ακόμη κι αν απορρίψεις αυτή τη συμφωνία τώρα, πιθανότατα θα επανέλθει στο τραπέζι προσφέροντας περισσότερα. Τότε θα είσαι σε καλύτερη διαπραγματευτική θέση, γιατί θα έχεις μεγαλύτερο πλεονέκτημα».
Άρπαξε την ευκαιρία
Παρά το γεγονός ότι ο σύμβουλος ενός καλλιτέχνη, σύμφωνα με την Annie Lin, «δεσμεύεται από τις νομικές και δεοντολογικές υποχρεώσεις της εκπροσώπησής σου», είναι επιτακτική ανάγκη ο καλλιτέχνης να παρακολουθεί ό,τι αφορά τις υποθέσεις του. Ο Vladimir υπερθεματίζει: «Αν ένας καλλιτέχνης κατανοεί τις συνέπειες μιας συμφωνίας, μπορεί να έχει ισχυρή άποψη αναφορικά με τη σύνταξη της συμφωνίας. Αυτό μου επιτρέπει να δημιουργήσω καλύτερους όρους».
«Αυτό που κάνω προτού καν εξετάσω ένα συμβόλαιο», λέει ο Colin Maher, «είναι να ρωτήσω τον πελάτη μου τι νομίζει ότι γράφει ή ότι θα έπρεπε να γράφει».
Οι συμφωνίες ενδέχεται να μην είναι το δυνατό σημείο των περισσότερων καλλιτεχνών, αλλά πολλές φορές έχει να κάνει απλώς με τη συμμετοχή στη διαδικασία. Ακόμη και η ελάχιστη μελέτη μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά. «Η απόλυτη πηγή ενημέρωσης», προτείνει ο Vladimir Radovanov, «είναι το βιβλίο του Donald Passman " All You Need to Know About the Music Business " (Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη μουσική βιομηχανία). Όποιος θέλει να μπει σε αυτόν τον χώρο ή να τον κατανοήσει πρέπει να έχει το βιβλίο αυτό».
«Μας κινητοποιούν οι πελάτες μας», συνεχίζει. «Μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα όταν οι πελάτες μας είναι διατεθειμένοι να σχηματίσουν προσωπική άποψη, αντί να λένε "Φίλε μου, κάν' το εσύ για μένα. Δεν έχω όρεξη να καταλάβω τι γίνεται".»
— Nate Baker