Avukatlar, kariyer yönetiminin vazgeçilmez bir parçasıdır. Hangi durumlarda ve neden avukat bulman gerekebileceğini birkaç uzmana sorduk.
Avukatlar yüzyıllardır kötü bir üne sahip olmuştur. Skahespeare'in Altıncı Henry oyununun ikinci sahnesinde Kasap Dick "Bütün avukatları öldürelim." der. Ama bir senkronizasyon lisanslama sözleşmesinde geçen ifadeleri incelemesi veya bir sample kullanma izninin ayrıntılarını görüşmesi gerekseydi muhtemelen bu cümleyi kullanmazdı. Gerçek şu ki müzisyenler kariyerleri boyunca onlarca kafa karıştırıcı yasal sorunla uğraşmak zorunda. Bu da iyi bir avukatın, ekibinin en değerli üyelerinden biri olabileceği anlamına geliyor.
Yine de müzikle ilgili yasalara duyarsız oldukları için genç sanatçıları suçlamamak gerek. Ne de olsa kimse müzik dünyasına sözleşmelere bayıldığı için girmiyor. Tam da bu yüzden ne zaman, nasıl ve neden bir avukatla görüşülmesi gerektiğini bilmek çok önemli. Yasal konularda avukatlardan yardım alarak, sevdiğin işleri yapmaya odaklanabilirsin.
Resmi ürün anlaşmalarından turne ücretlerine ve bestelerin için alacağın fikri mülkiyet haklarına kadar kariyerinin hemen hemen her alanında avukatlardan yardım alabileceğini öğrenmek şaşırtıcı gelebilir. Menajerinle komisyon konusunda anlaşman mı gerekiyor? Bırak avukatın halletsin. Bir prodüktörle veya parçanı remix'leyecek biriyle mi çalışman gerekiyor? Avukat tutsan iyi olur. Çünkü birlikte çalışacağın kişiye yapacağın ön ödemeyi ve/veya telif hakkı ücretlerinden alacağı payı belirlemen gerekecek. Bir film veya televizyon prodüksiyon şirketi, müziğinin lisansını mı satın almak istiyor? Uzun vadede yüksek miktarlı telif hakkı ücretleri ödenmesi gerekebilir. Bunu avukatınla görüşmeni öneririz.
Temel bilgileri sunabilmek için müzik sektöründe deneyimli üç avukatla konuştuk ve verdikleri tavsiyeleri paylaşıyoruz. Orijinal video serimiz Game Plan 'in bu bölümünü izleyerek kariyerinde sana yardımcı olacak mükemmel bir ekip oluşturmayla ilgili daha fazla yararlı bilgi alabilirsin.
İletişime Geç
Nashville'deki Whiskey Ghost Entertainment LLC'nin sahibi Colin Maher Esq. "Müzisyenler neleri bilmediklerinin farkında değil. İşin en korkutucu yanı da bu." diyor. "Bir şey imzalarken ve hatta insanlarla birlikte çalışmayı düşünürken bile bir avukatla görüşülmesi gerek derim."
Sanatçıların bir müzik avukatından tavsiye istemesinde hiçbir risk olmadığının altını çiziyor. "Çoğunlukla avukatlar sırf soru sorduğun için senden ücret almaz. Ücret istiyorsa o avukatla çalışmamalısın."
Müziğini Bir İşletme Gibi Düşün
Los Angeles'ta hizmet veren müzik avukatı Vladimir Radovanov Esq. sanatçı ekiplerinin kurumsal bir oluşum gibi düşünülebileceğini öne sürüyor. "Menajer CEO'dur, yönetici mali işler müdürüdür, avukat genel danışmandır, sanatçı da şirketin tüm hisselerinin sahibidir ve nihayetinde, alınan kararları onaylama yetkisine sahip olan kişidir."
Maher de aynı fikirde. "Sen bir girişimcisin. Müziğinin çok başarılı olacağını düşün ve kaydettiğin şarkıya milyonlarca dolar değerinde bir şarkı gözüyle bak, kaydını almak için ödediğin 500 dolar değerinde değil. Çünkü değerini böyle düşük görürsen sorun yaşarsın. Her şeyi en başından düzene oturtman gerekir."
Bir Yerde Çalmak İçin Asla Ödeme Yapma
Prestijli bir yerel mekanda veya "trend öncülerinin" katıldığı bir yetenek programında çalma fırsatı sunan reklamları belki görmüşsündür. Önceden 15 bilet alırsan (tabii bu biletleri daha sonra arkadaşlarına satabilirsin) veya bir ya da daha fazla şarkının haklarını, programı düzenleyenlere veren evrakları doldurursan fırsatı yakalayabilirsin.
San Francisco'daki müzik avukatlığı kariyerine başlamadan önce turnelere çıkan ve şarkıcılık/bestecilik yapan Annie Lin, sanatçıları bu tarz dolandırıcılıklara karşı dikkatli olmaları konusunda uyarıyor. "Söz konusu yaratıcılık olduğunda yapılan çalışmalar o kadar kişisel ve anlamlı ki bazen sanatçılar risk teşkil eden yerlerde fırsat görebiliyor." diyor.
"Çaresiz veya bilinçsiz sanatçıların çalmak için para ödemek zorunda kaldığı yükümlülüklerle bağlandığını görmeyi sevmiyorum. Tabii ki sanatçılar bazı imkanlar için ödeme yapabilir ama rastgele birisi gelip 'Sözleşme imzalarsan sana dünyaları vadediyorum.' derse umarım gerçekten bunun senin için iyi olup olmayacağını değerlendirebilecek kaynaklara sahipsindir."
En İyisini İste, En Kötüsüne Hazır Ol
Baştan açıkça konuşmanın önemini vurgulayan Maher, "Bir kafeye ortak oluyorsam daha işe dahil olmadan şartları netleştiririm." diyor. Grubun anonim şirket mi yoksa limitet şirket mi? Para kazanmaya başladığında bu, vergi dairesi için önemli bir konu olacak. Herkesin "şirketteki" ortaklık seviyesi eşit mi? Herkes istediği zaman bırakabilir mi? Grubunun adı kime ait?
Maher bir defasında bir gruba kendi içlerinde sözleşme imzalamaları konusunda tavsiyede bulunmuş. Ama beste ve master aşamasından geçmiş kayıtların haklarının hangi ölçüde kime ait olduğunu kararlaştırmaya vakit ayırmamışlar. Grup dağıldıktan sonra sancılı bir yasal mücadele başlamış.
"Sanatla uğraştıkları, arkadaşlarıyla sanat icra ettikleri ve her şey yolunda gidiyor gibi göründüğü için sanatçıların bu şekilde düşünmesi zor. Ama serüven mutlu sonla bitmeyecekmiş gibi düşünerek her şey yolundayken planlama kısmını önceden halletmelisin. Bu tarz şeyleri gündeme getirdiğimde insanlar çok rahatsız oluyor. Hatta rahatsız oldukları konusunda hemfikir oluyorlar, çünkü bunun nedeni bu konuları konuşmak istememeleri. Ama işin içinde milyonlarca dolar varken bu konuları çözmek zorunda kalmayı hiç istemezsin."
Anlaş veya Reddet
Radovanov, kayıt sözleşmesi için doğru ve yanlış zamanlar olduğunu öne sürüyor. "Kariyerinin gerçekten hangi aşamasında olduğunu anlaman ve 'Şu an olmaz.' diyebilecek cesarete sahip olman gerek."
Sözleşmeyi reddedebilmek veya Radovanov'un ifadesiyle "kendi atına oynamak", sanatçıların ve avukatlarının mümkün olan en iyi sözleşmeyi elde etmesini sağlıyor. "Ders çıkarılabilecek bir örnek vermek istiyorum." diye devam ediyor Radovanov. "Bazı şeylerin yolunda gittiğini ve sana bir sözleşme sunulduğunu varsayalım. Sözleşmeyi imzalamak için elinden gelen her şeyi yapıyorsun çünkü 'İşte bu. İmzalamamız gereken sözleşme bu.' diyorsun. Sonra albüm çıkıyor, yankı uyandırmıyor ve sözleşmen bozuluyor. Bu inanılmaz derecede moral bozucu, üstelik artık "başarısız bir sanatçısın". Hayranlarının yarattığı bir hareketlilik yoksa sözleşme imzalamak ters tepebilir."
Radovanov, aynı mantıkla yola çıkarak "Her şeyin yolunda gittiği bir dönemden geçiyorsan bu sözleşmeyi şimdilik geri çevirsen bile büyük ihtimalle daha fazla şey vadederek tekrar önüne sunacaklardır. Elin daha güçlü olduğundan artık pazarlık yapmak için daha iyi bir konumda olacaksın." diyor.
Sürece Dahil Ol
Lin'e göre sanatçının yasal danışmanı "seni aktif bir şekilde temsil etmesini sağlayacak yasal ve etik yükümlülüklere sahip" olsa da sanatçının da yasal konuların gidişatında rol alması gerekiyor. Radovanov, "Sanatçı, sözleşmenin sonuçlarını biliyorsa sözleşmesinin nasıl yapılandırılmasını istediğiyle ilgili güçlü bir duruş sergileyebilir ve bu da benim daha iyi ayrıcalıklar yaratmama olanak tanır." diyor.
Maher de "Sözleşmeye bile bakmadan müvekkilime 'Sence sözleşmede ne yazıyor?' veya 'Ne yazması gerekiyor?' sorusunu sorarım." diyor.
Sanatçılar sözleşmeler konusunda uzman olmayabilir ama çoğu zaman sürece dahil olmak hatta ufak bir araştırma yapmak bile büyük bir fark yaratabilir. Radovanov'a göre en iyi kaynak Donald Passman'ın [ All You Need to Know About the Music Business ] isimli kitabı. Müzik dünyasında yer almak veya bu sektörü anlamak isteyen herkeste bu kitap olmalı.
"Gücümüzü müvekkillerimizden alıyoruz." diye devam ediyor sözlerine. "Müvekkillerimiz 'Bunu benim yerime hallediver. Bunların hiçbirini anlamak istemiyorum.' demek yerine kendi duruşlarını sergilemeye hazır olduğunda çok şey başarabiliyoruz."
— Nate Baker