Chuyên gia lão luyện với 35 năm sản xuất sự kiện trực tiếp, kế toán và quản lý chuyến lưu diễn đã làm việc với Prince, John Legend, Avicii và Tyler, the Creator.
Khi bạn làm việc với những nghệ sĩ nổi tiếng với nhiều tham vọng sáng tạo như Prince, John Legend, Green Day, Earth, Wind & Fire, Robert Plant, Alica Keys và Tyler, the Creator, các buổi biểu diễn trực tiếp không bỗng dưng mà có. Phải có lịch trình. Phải có khâu hậu cần, diễn tập, đặt vé máy bay, xe buýt, khách sạn. Luôn có những vấn đề phát sinh vào phút cuối, có những thứ bắt buộc phải hoàn hảo.
Trong 35 năm qua, những nghệ sĩ trên và vô số nghệ sĩ khác đã trông cậy vào David Norman, lúc này hay lúc khác, để xử lý mọi thứ diễn ra trong các chuyến lưu diễn trong nước và toàn cầu của họ. Ông là người quản lý, kế toán cho các chuyến lưu diễn và là giám đốc sản xuất cho một số nghệ sĩ nổi tiếng nhất trên thế giới.
Góp mặt trong loạt podcast Co.Lab Sessions của chúng tôi bằng chuyên môn trong lĩnh vực lưu diễn, Norman thảo luận về cách ông phải đối mặt với những tính cách khó đoán, những sự thật không thể thay đổi, và ông phải làm cho tất cả trở nên hài hòa. Chẳng hạn như một nghệ sĩ cho rằng có thể lái xe buýt từ Đức đến London, một tay trống phải nhập viện khi cố đốt bộ trống của mình, hay một trưởng nhóm cần một cái xô sau cánh gà để giải quyết nhu cầu. Và còn rất nhiều câu chuyện bi hài khác ít được biết đến. Đó là trước khi COVID-19 khiến cho việc tổ chức biểu diễn trực tiếp phức tạp hơn nữa.
Norman cho biết: "Tôi từng thích giải đố và đó cũng là cách tôi nhìn nhận việc lưu diễn. Bạn phải tập hợp tất cả những yếu tố khác nhau, tất cả những tính cách bạn có trong chuyến lưu diễn rồi biến thành một thể thống nhất. Mọi thứ giống như một quân cờ domino vậy."
Từ bi kịch đến ngã tư đường
Từng là một "tay trống cáu kỉnh", Norman chơi trong các ban nhạc, gồm cả ban nhạc hát lại nhạc của Rush, ở trường trung học và thậm chí còn đi lưu diễn với người lớn bên ngoài Warner Robins, Georgia, nơi cha ông đóng quân trong quân đội. Cha mẹ ông yêu thích tất cả các thể loại âm nhạc, từ nhạc đồng quê, jazz đến R&B. Họ đã truyền cho ông và khuyến khích gu nhạc đa dạng đó. Ông có thể đã có cuộc sống của một nhạc sĩ biểu diễn cho đến khi nhận được cuộc gọi lúc 5:30 sáng trong lúc lưu diễn, vài tháng sau khi tốt nghiệp trung học.
Cha mẹ ông gặp tai nạn xe hơi. Tay guitar của ban nhạc đã lái xe trong 5 tiếng để đưa ông về thẳng nhà, nhưng lúc đó cha mẹ ông đều đã qua đời.
Đang say mê âm nhạc vào thời điểm đó và cần âm nhạc để vượt qua nỗi đau, Norman đã dùng số tiền cha mẹ để lại cho mình để xây dựng một phòng thu. Tại đây, ông tự học cách hòa âm và sản xuất nhạc. Một trong những ban nhạc trẻ mà ông giúp hòa âm phối khí, AC Black ở Macon, Georgia, đã được Motown Records ký hợp đồng. Đến lúc đi lưu diễn, họ hỏi ông có muốn lái chiếc xe tải của họ không.
Ông đã làm tất cả mọi thứ cho AC Black, từ sắp xếp giàn trống và guitar cho đến lái xe và hòa âm phối khí cho buổi biểu diễn. Trong khi ban nhạc mở màn cho nhóm electro-funk SOS Band, người quản lý lưu diễn của họ, Karen Krattinger, đang chuẩn bị rời đi để tìm kiếm một cơ hội khác. Bà đã xem Norman làm việc và hỏi liệu ông có muốn thay thế bà không. Ông nhận lời và đã giúp các nghệ sĩ biểu diễn trực tiếp kể từ đó.
Norman chia sẻ: "Tôi đã đánh mất tình yêu [dành cho việc biểu diễn] sau khi cha mẹ tôi qua đời. Vì vậy, khi không biểu diễn thì đây là điều tốt nhất tôi có thể làm. Tôi vẫn đang làm điều gì đó để mang đến niềm vui cho người hâm mộ. Họ chỉ không biết đến tôi thôi."
Mỗi ngày trong đời đều khác biệt
Hãy lấy ví dụ tại lễ hội Austin City Limits nơi Tyler, the Creator là nhân vật chính, hai ngày sau khi chúng tôi trò chuyện với Norman. Norman cho biết từ một phòng khách sạn tại Austin: "Công việc của tôi [cho buổi biểu diễn này] có lẽ bắt đầu từ 4 tháng trước." Ông phải lên lịch và thông báo cho lễ hội biết họ sẽ dùng bao nhiêu bục sân khấu và cần bao nhiêu người dọn dẹp sân khấu. Ông cần tìm hiểu xem lễ hội có cung cấp dịch vụ ăn uống và chỗ ở cho ê-kíp của ông hay không. Ông phải thông báo cho lực lượng cứu hỏa địa phương về kế hoạch bắn pháo hoa.
Và đó chỉ là một điểm dừng (dù là một điểm dừng phức tạp) trong chuyến lưu diễn toàn cầu. Dù cho làm việc với nghệ sĩ nào, ông cũng sẽ phải dự đoán và giải quyết những vấn đề mà họ sẽ không bao giờ biết trước và làm theo những yêu cầu bất chợt của họ. Prince (một trong những nghệ sĩ yêu thích mà ông từng làm việc cùng) đã dạy cho Norman một bài học quý giá: Khi một nghệ sĩ có câu hỏi, người quản lý lưu diễn cần có câu trả lời.
"Bạn là người điều phối, là bác sĩ, bác sĩ tâm thần và nhà trị liệu, bạn là ông Bụt và là tất cả ", Norman giải thích.
Sự thừa nhận muộn màng về chủng tộc
Là người da màu, Norman đã có một vị trí hiếm có trong ngành lưu diễn. Đôi khi, nghệ sĩ da đen sẽ có người quản lý lưu diễn da đen, nhưng Norman cho rằng điều đó không phổ biến. Còn với nghệ sĩ nhạc rock và nhạc đồng quê da trắng thì sao? Thậm chí còn hiếm hơn.
Về mặt đó, Norman thật may mắn khi ông được công nhận vì năng lực làm việc của mình. Tuy nhiên, Norman nói rằng trong suốt 35 năm hoạt động âm nhạc của ông, toàn ngành tiến bộ chậm đến mức không thể chấp nhận được.
Với sơ yếu lý lịch ấn tượng, khi Norman được thuê để điều hành chuyến lưu diễn cho nghệ sĩ như Tyler, the Creator, ông được phép tuyển dụng bất cứ ai cần thiết để hoàn thành tốt công việc. Công ty của ông, Tour Fore, nhấn mạnh nhu cầu tuyển dụng phụ nữ, người da màu, thành viên cộng đồng LGBTQ để cải thiện ngành công nghiệp biểu diễn.
Norman tuyên bố rằng có một tiêu chuẩn kép với tư cách là người quản lý lưu diễn mà những người đàn ông da trắng không phải đối mặt. "Chúng tôi phải chứng tỏ mình nhiều hơn nam giới da trắng từ hai đến ba lần."
Ông cho rằng sự chia rẽ của chính quyền Nhà Trắng trước đây, cùng với sự thức tỉnh về chủng tộc trên toàn quốc sau vụ cảnh sát sát hại George Floyd, đã khiến những người trong ngành lưu diễn dành ra chút thời gian để nhận ra nhu cầu tuyển dụng người da màu vào những vị trí này. Ông ngày càng thấy nhiều gương mặt mới kể từ khi trở lại lưu diễn, và những gương mặt đó hứa hẹn mang đến sự đa dạng.
Đâu là cách hiệu quả nhất để lưu diễn trong năm 2021?
Chỉ còn hai ngày nữa là Norman bay đến Nam Mỹ để chuẩn bị cho lễ hội Lollapalooza diễn ra vào đầu năm 2020 thì ông lại nhận được tin rằng chuyến bay đã bị hủy bỏ. Vào thời điểm đó, ông không suy nghĩ gì nhiều. Còn có rất nhiều chương trình khác. Nhưng chẳng bao lâu nữa, tất cả sẽ bị hủy bỏ vì COVID-19. Ông đã bị tước mất những buổi biểu diễn trực tiếp, công việc của ông, điều đó khiến ông chán nản.
Hóa ra, cách nhanh nhất để thoát khỏi tình trạng suy sụp tinh thần đó là trò chuyện với các lớp đại học và cố vấn cho những người trẻ tuổi trong ngành âm nhạc. Bạn không thể chuẩn bị cho ai đó về sự khó lường của một chuyến lưu diễn, nhưng thích ứng là tính chất của công việc.
Năm 2021, Norman nói rằng quyết định mà mọi nghệ sĩ nên đưa ra là yêu cầu mọi thành viên trong ê-kíp phải tiêm phòng. Ông hiểu đó không phải là một quyết định dễ dàng, nhưng ông biết cách giải quyết những vấn đề phức tạp của công việc hậu cần cho chuyến lưu diễn. Ông nói: "Nếu có người bị ốm, không chỉ mình người đó mà cả đoàn đều bị ảnh hưởng." Người nghệ sĩ có thể an toàn, nhưng nếu một người tiếp xúc với toàn bộ nhóm âm thanh, chi phí và rủi ro thay thế toàn bộ nhóm trong thời gian ngắn là gần như không thể lường trước được.
Ý tưởng này liên quan đến một khái niệm đơn giản mà Norman đã chọn trong 35 năm làm việc của mình: trở nên có ích và quan tâm đến mọi người có liên quan. Kiểm tra kỹ lưỡng và lập kế hoạch tại địa điểm cho chương trình ACL của Tyler, the Creator là quan trọng, nhưng việc cũng quan trọng không kém là thực hiện một cách hiệu quả bởi vì những nghệ sĩ khác phải thực hiện công việc tương tự. Ê-kíp tại địa điểm cần thời gian để nghỉ ngơi. Tyler là nhân vật chính nhưng việc đặt bất kỳ nghệ sĩ nào trong lễ hội đó vào thế khó có thể là quân cờ domino ảnh hưởng đến màn trình diễn của anh ấy. Một phần công việc của mọi người là giúp đảm bảo rằng tất cả những người khác đều có tinh thần tốt và tâm trí khỏe mạnh.
Norman cho biết: "Tyler có thể đến lễ hội, biểu diễn rồi rời đi. Đó là công việc của anh ấy. Công việc của chúng tôi là tạo điều kiện thuận lợi cho tất cả những thứ đó, và đảm bảo rằng khán giả và Tyler có khoảng thời gian tuyệt vời."
Để nghe thêm những chia sẻ của David Norman, hãy nghe tập về ông trong podcast Co.Lab Sessions của chúng tôi ở bên dưới, cũng như nhấp vào đây để duyệt xem các tập khác trong loạt podcast này.